Πως ένα ζωντανό απολίθωμα βοηθά τον χρόνιο πόνο και την άνοια!
(Ερμής Γεωργιάδης, Μοριακός Βιολόγος, ermovirus@gmail.com).
Πρόκειται για ένα πανάρχαιο φυτό το οποίο πρωτοεμφανίστηκε πριν περίπου 280 εκατομμύρια χρόνια κατά τη διάρκεια της Περμίου περιόδου, σύμφωνα με παλαιοντολογικές μελέτες1. Το Γκίνγκο αποκαλείται και «ζωντανό απολίθωμα» όπως και κάποια άλλα είδη ζώων ή φυτών τα οποία διατηρούνται σχεδόν απαράλλαχτα για εκατομμύρια χρόνια, ανήκει στα γυμνόσπερμα και αποτελεί τον εξελικτικό κρίκο μεταξύ της φτέρης και των κωνοφόρων. Τις φαρμακολογικές του ιδιότητες ανακάλυψαν πρώτοι οι Κινέζοι, (στην Κίνα αναπτύσσεται σαν ιθαγενές φυτό), οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν ως ενισχυτικό της μνήμης και το αποκαλούσαν Ασημένιο (Gin) Βερίκοκο (Kyo)2. Παρ’ όλο που οι Κινέζοι χρησιμοποιούσαν τους καρπούς του ως θεραπεία, σήμερα προτιμάται συνήθως το εκχύλισμα από τα φύλλα του3.
Τα φύλλα του Γκίνγκο περιέχουν, μεταξύ άλλων, δραστικές ουσίες σε ποικίλες συγκεντρώσεις. Τα φλαβονοειδή (quercetin, kaempferol, isorhamnetine), τα βιοφλαβονοειδή (isoginkgetin, gingketin και sciadodopitysin), αρκετές λακτόνες τερπενίων, όπως οι γκινγκολίδες και η bilobalide αλλά και οργανικά οξέα (ginkgolic acid)3.
Το εκχύλισμα Γκίνγκο έχει αποδειχθεί ότι επηρεάζει διάφορες οδούς νευροδιαβιβαστών και δομές του εγκεφάλου, κυρίως σε μελέτες σε ζώα. Περιορίζει την υπερέκκριση κορτικοστερόνης που προκαλείται από στρες μειώνοντας τον αριθμό των περιφερικών υποδοχέων βενζοδιαζεπινών των επινεφριδίων σε αρουραίους. Ακόμη, φαίνεται να έχει αναστρέψιμες ανασταλτικές επιδράσεις στην μονοαμινοξειδάση του εγκεφάλου των αρουραίων αναστέλλοντας την πρόσληψη σεροτονίνης και ντοπαμίνης. Τέλος, φαίνεται ότι παρουσιάζει μέτριες ανασταλτικές δραστηριότητες στην αντιχολινεστεράση, αυξάνοντας έτσι τη χολινεργική μετάδοση στον εγκέφαλο (https://doi.org/10.1081/IPH-100103864,PMID: 30000868, Bookshelf ID:NBK501809).
Μελέτες δείχνουν ότι το Γκίνγκο περιέχει υψηλά επίπεδα φλαβονοειδών και τερπενοειδών τα οποία είναι γνωστά για τις ισχυρές αντιοξειδωτικές δυνατότητες που διαθέτουν και για την καταπολέμηση ή εξουδετέρωση των βλαβερών επιδράσεων των ελευθέρων ριζών (doi: 10.1155/2022/8288818).
Είναι γνωστό ότι οι ελεύθερες ρίζες υπερπαράγονται στις μεγάλες ηλικίες και δεν εξουδετερώνονται από τα μειωμένα, λόγω προχωρημένης ηλικίας, αντιοξειδωτικά του οργανισμού. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να προκαλούν βλάβες σε ζωτικά όργανα και ιδιαίτερα στον εγκέφαλο. Αυτός είναι και ο λόγος που, ενισχύοντας την αντιοξειδωτική άμυνα του οργανισμού με την χορήγηση Γκίνγκο, βελτιώνεται η λειτουργία του εγκεφάλου (doi: 10.1111/jfbc.13145).
Επιπλέον, οι ελεύθερες ρίζες, ως ενδογενή βλαπτικά ερεθίσματα, προκαλούν και τοπικές ή διάχυτες φλεγμονές, είτε οξείες, είτε χρόνιες. Γι’ αυτούς τους λόγους, το Γκίνγκο μπορεί να δράσει και ως αντιφλεγμονώδες (doi: 10.1007/s10787-017-0396-2, doi: 10.1039/c8fo02506a).
Πράγματι, το Γκίνγκο έχει χρησιμοποιηθεί για τη θεραπεία χρόνιων φλεγμονωδών παθήσεων όπως οι αρθρίτιδες και κυρίως η Οστεοαρθρίτιδα, η οποία χαρακτηρίζεται από χρόνιο πόνο και παραμορφώσεις των αρθρώσεων που οφείλονται σε χρόνια φλεγμονή (doi: 10.1186/s13075-022-02890-y). Η χρήση του επεκτάθηκε και σε άλλες χρόνιες παθήσεις, οι οποίες παλαιότερα δεν είχαν χαρακτηριστεί χρόνιες φλεγμονές, όπως είναι π.χ. οι καρδιακές παθήσεις, η αθηροσκλήρωση, η υπέρταση, πιθανόν ο καρκίνος κ.ά. (doi: 10.1002/ptr.2335, doi: 10.4137/IMI.S25054).
Μια ανασκόπηση 21 μελετών που αφορούσαν τη νόσο Alzheimer, έδειξε ότι το Γκίνγκο, σε συνδυασμό με τις κλασικές θεραπείες, επιβραδύνει την εξέλιξη της νόσου στα αρχικά στάδια (ICTUS) study). Παρόμοια αποτελέσματα έδειξαν και άλλες τέσσερεις παρόμοιου σχεδιασμού μελέτες για την άνοια (doi: 10.2174/1568026615666150813143520, doi.org/10.1016/j.phymed.2014.01.003 doi: 10.1017/S1041610217001892). Βέβαια, έχουν δημοσιευθεί και κάποιες μεταναλύσεις με όχι τόσο σαφή θετικά αποτελέσματα στην άνοια (https://doi.org/10.1002/hup.2259).
Όπως και κάθε άλλη φαρμακοδραστική ουσία έτσι και το Γκίνγκο παρουσιάζει κάποιες ανεπιθύμητες ενέργειες αλλά όχι τόσο σοβαρές εάν λαμβάνεται μόνο του και σε μικρές δόσεις. Συνήθως οι ανεπιθύμητες ενέργειες προκύπτουν κυρίως από τη χρήση του Γκίνγκο σε συνδυασμό με άλλα ισχυρά φάρμακα της κλασικής Ιατρικής. Εκτός του ότι ο ασθενής που το λαμβάνει δεν πρέπει να έχει αλλεργία στις αλκυκυλοφαινόλες, η χορήγηση Γκίνγκο μπορεί να προκαλέσει, ναυτία, διάρροια, ζάλη, έκτακτες συστολές, εξάνθημα και ελαφρούς πονοκεφάλους.
Το Γκίνγκο μπορεί να μειώσει το σάκχαρο στο αίμα. Πρέπει να χρησιμοποιείτε με προσοχή σε άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη ή υπογλυκαιμία ή εάν ευρίσκονται σε αντιδιαβητική θεραπεία.
Το Γκίνγκο δεν έχει μελετηθεί σε έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες, ούτε σε παιδιά.
Είναι τοξικό όταν λαμβάνονται μη επεξεργασμένοι σπόροι ή φύλλα του φυτού.
Χωρίς ιατρική συμβουλή, το Γκίνγκο δεν πρέπει να χορηγείται σε άτομα που λαμβάνουν ταυτόχρονα αντιπηκτικά, όπως ασπιρίνη ή βαρφαρίνη, διότι αυξάνει την δράση τους, αντικαταθλιπτικά του τύπου SSRIs/MAOIs και μεγάλες δόσεις Μη Στεροειδών Αντιφλεγμονωδών Φαρμάκων (ΜΣΑΦ) (https://www.ncbi.nlm. nih.gov/books/NBK541 024/).
- pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18554931/
- science.org/doi/10.1126/science.ns-6.130.84.a
- hindawi.com/journals/ecam/2022/8288818/
- ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK501809/