Ιχθυέλαιο στην Ρευματοειδή αρθρίτιδα;;;
Σ. Δικαίου, Ρευματολόγος, (stavrouladikeou@windowslive.com).
Σε άρθρο που θα δημοσιευθεί τον Ιανουάριο του 2015 στο περιοδικό Annals of Rheumatic Diseases, ερευνητές από την Αυστραλία παρουσιάζουν μελέτη, η οποία έδειξε ότι η χρήση ιχθυελαίου σε ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα διάρκειας λιγότερης των 12 μηνών και που ήταν DMARDs-naïve (δηλ. δεν είχαν πάρει κανένα τροποποιητικό της νόσου φάρμακο πριν την έναρξη της μελέτης), ωφέλησε σημαντικά αυτούς τους ασθενείς.
Οι ασθενείς που πήραν ιχθυέλαιο παρουσίασαν λιγότερη αποτυχία στην αγωγή με τριπλό σχήμα DMARDs (συμβατικών τροποποιητικών της νόσου αντιρρευματικών φαρμάκων) και αυξημένη πιθανότητα ύφεσης κατά ACR. Μετά από ένα χρόνο θεραπείας ποσοστό ίσο με το 10.5% των ασθενών που ελάμβαναν ιχθυέλαιο παρουσίασαν αποτυχία στην θεραπεία , ενώ το ποσοστό των ασθενών που δεν ελάμβαναν ιχθυέλαιο και είχαν αποτυχία στη θεραπεία ήταν υψηλότερο, δηλ. 32.1%.
Το ιχθυέλαιο έχει θεωρηθεί ότι ωφελεί την ρευματοειδή αρθρίτιδα λόγω της ικανότητας των omega-3 λιπαρών οξέων να μπλοκάρουν τη σύνθεση της prostaglandin E2, leukotriene B4 και των προφλεγμονωδών omega-3 eicosanoids.
Έχουν και παλαιότερα δημοσιευθεί μελέτες χορήγησης ιχθυελαίου σε ασθενείς με ρευματοειδή με ενθαρρυντικά αποτελέσματα όσον αφορά τον πόνο, την δυσκαμψία, τον αριθμό ευαίσθητων ή επώδυνων αρθρώσεων και με ελάττωση της ανάγκης χρήσης μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων.
Στην παρούσα μελέτη έλαβαν μέρος 140 ασθενείς με μέση διάρκεια νόσου 4 μήνες και μέση ηλικία 56 έτη (3/4 των ασθενών ήταν γυναίκες). Στο baseline πάνω από το ½ των ασθενών είχαν anti-CCP ή/και RF θετικά, τα 2/3 είχαν κοινό επίτοπο θετικό και το DAS28 ήταν 5.8. Η τριπλή θεραπεία που έλαβαν περιελάμβανε methotrexate per os με αρχική δόση 10mg/εβδομάδα, sulfasalazine με αρχική δόση 500mg/ημέρα και προοδευτική αύξηση στο 1g δύο φορές την ημέρα και hydroxychloroquine 200mg δύο φορές την ημέρα. Η methotrexate θα μπορούσε να αυξηθεί μέχρι 25mg/εβδομάδα, εάν υπήρχαν αρθραλγίες, ευαισθησία αρθρώσεων, δυσκαμψία ή κόπωση. Εάν οι ασθενείς παρουσίαζαν δυσανεξία στην methotrexate per os , μπορούσε να γίνει αλλαγή σε παρεντερική χορήγηση. Ο στόχος της θεραπείας ήταν η επίτευξη DAS28 κάτω από 3.2. Εάν η δόση των 3 DMARDs έφτανε στο maximum και οι ασθενείς βρίσκονταν σε ενεργότητα νόσου, η αγωγή θεωρείτο αποτυχημένη και γινόταν έναρξη leflunomide. Επίσης προσπαθούσαν να μη δώσουν ΜΣΑΦ ή κορτικοειδή.
Οι ασθενείς της ομάδας μελέτης λάμβαναν 10ml/ ημέρα ιχθυέλαιο, το οποίο περιελάμβανε 5.5g/ημέρα eicosapentaenoic acid και docosahexaenoic acid και η ομάδα ελέγχου έλαβε ηλιέλαιο με μικρή ποσότητα ιχθυελαίου για να υπάρχει η μυρωδιά.
Οι συγγραφείς του άρθρου συμπεραίνουν ότι η χρήση ιχθυελαίου σε ασθενείς με πρώιμη ρευματοειδή αρθρίτιδα βοηθάει την επίτευξη του στόχου -treat to target – στη θεραπεία με τριπλή αγωγή , δηλ. ελαττώνεται ο αριθμός των ασθενών στους οποίους αποτυγχάνει αυτή η αγωγή και επίσης επιτυγχάνεται πιο εύκολα η ύφεση κατά ACR (δηλ. DAS28 κάτω του 3.2). Επιπρόσθετα αναφέρουν ότι η χρήση ιχθυελαίου καθυστερεί κατά κάποιο τρόπο την έναρξη αγωγής με βιολογικό παράγοντα.
Πηγή: Annals of the Rheumatic Diseases: Proudman S, et al "Fish oil in recent onset rheumatoid arthritis: a randomized, double-blind controlled trial within algorithm-based drug use" Ann Rheum Dis 2015; 74: 89-95.